На празникот на Соборот на сите македонски Светители, во манастирот на Пресвета Богородица – Пречиста во Кичево се одржа Семакедонски црковно-народен собор. Неговото Блаженство Архиепископот Охридски и Македонски г.г. Стефан чиноначалствуваше на Божествената Литургија во сослужение со надлежниот Митрополит Дебарско-кичевски и плаошко-струшки г. Тимотеј, Митрополитот Преспанско-пелагониски г. Петар, Митрополитот Струмички г. Наум, Митрополитот Повардарски г. Агатангел, Митрополитот Брегалнички г. Иларион, Митрополитот Тетовско-гостиварски г. Јосиф, Митрополитот Кумановско-осоговски г. Јосиф, и повеќе свештенослужители од нивните епархии. Традиционално, на Литургија присуствуваа верници од цела Македонија и дијаспората.

Повеќе информации на сајтот на Дебарско-кичевската епархија .

Интервју со Неговото Високопреосвештенство Митрополитот Повардарски г. Агатангел за неделникот „Република“

1. Ваше Високопреосвештенство, живееме во време на големи геополитички превирања, пропратени со војни и огромни човечки страдања, колку Црквата со нејзината духовна мисија може да придонесе за мирот и помирувањето во светот?

Љубовта и радоста се темелите врз кои е изградена основната порака Христова. Преку овие две крила на вистинската и здрава духовност најдобро може да се разбере смислата на доаѓањето на Исуса Христа - Синот Божји, Кој се воплоти за да му даде мир на човештвото и да го врати неговото загубено достоинство. Низ целата свештена историја, почнувајќи од книгата Битие, па сé до Откровението, читаме како Бог дејствува на планот на мирот и помирувањето, согледуваме како Он постојано создава врски, ги лечи и обновува истите кога тие на некој начин биваат раскинати. Следбениците Христови, Неговите апостоли и ученици беа непосредни сведоци на Неговиот живот и смрт и на Неговото славно воскресение. Преку нив и нивната мисија за навек ни останаа во духовно наследство вечните и непропадливи Христови вредности и поуки. Апостолите станаа солта на светот, тие го раширија Словото Божјо, ја создадоа Црквата, која како Тело Христово стана блажено прибежиште на мирот, надеж за загубеното и духовно пропаднатото човештво и духовна тврдина на вистината. Оние кои ја возглавуваат и раководат Црквата Христова низ вековите, па и секој нејзин поединечен член, треба преку збор и видливи дела да бидат сведоци на оваа нова духовна реалност, поттикнувајќи и утврдувајќи ги во својата животна средина начелата на мирот, љубовта, меѓусебната почит и разбирање. Што значи, наша основна задача како наследници на апостолите, но и како духовни водачи на својот народ, е да ги облагородуваме човечките души промовирајќи ја на секој план и во секоја прилика радоста на животот во заедница со Бога. Оној кој работи спротивно на овие начела е лицемер, користољубец и духовен слепец - мерзост на запустението што го запоседнува светото место, состојба која Самиот Господ Исус Христос ја пророкувал дека ќе се случи пред крајот на светот (Мт. 24, 15).

2. Помина повеќе од една деценија од неуспешниот обид на СПЦ да инсталира сопствена црковна ерархија во Р. Македонија. Деновиве, преку својата интернет страна, со соопштение објави дека планира да покрене судска постапка против поглаварот на МПЦ - ОА г.г. Стефан? Како гледате на ваквиот развој на настаните?

Денес, место да се пофалиме со тоа дека со Божја помош сме извојувале нова духовна победа, дека сме изградиле некој нов духовен мост на помирување, почит и разбирање меѓу народите, ние со огромно жалење ќе мораме повторно, по кој знае кој пат да полемизираме и да се докажуваме со неколкумина српски црковни великодостојници со чии умови и срца имаат загосподарено озлобеноста, ароганцијата и високото мислење за себеси, и кои во последните дваесетина години се директни учесници и инспиратори на сите немири и недоразбирања на Балканот. Токму овие духовни деструктивци и пиромани решиле да го срушат мостот меѓу Српската и Македонската православна црква, што ќе има долгорочно негативно влијание врз меѓусебните односи на македонскиот и српскиот православен народ, а индиректно ќе ги обременува и политичките односи на двете држави. Долги години бевме сведоци на нивниот арогантен и надмен однос кон Македонската православна црква, но и кон Македонците воопшто, но никогаш не престанавме да се надеваме дека ќе дојде време кога Господ Бог ќе ги вразуми да прифатат дека Македонија и Македонската православна црква се реалност и дека македонскиот и сите други православни народи кои живеат во Р. Македонија избрале да се црквуваат и да го остваруваат своето спасение преку Македонската православна црква. Тие никогаш не престанаа отворено, јавно и со погрдни зборови да го навредуваат македонскиот народ, но ние сето тоа го трпевме имајќи ги пред себе евангелските начела на духовноста. Врв на нивната злоба и надменост беше обидот преку уцена и одозгора, надвор од секој канонски ред, да му се наложи на народот кој ќе биде неговиот духовен водач, неговиот духовен пастир. Искрено се надевавме дека ќе го видат лицемерието, докажаното разбојништво и лошиот углед меѓу верниот македонски православен народ на од нив предложениот кандидат, но тие одлучија дека заслужува да стои оддесно на нивниот патријарх не водејќи грижа за презирот што ова го предизвикува и кај верниците и кај неверниците. Откако видоа дека нивниот богоборечки план на разнебитување не успева, туку напротив и македонскиот и српскиот народ продолжуваат да си помагаат во неволјите, да се радуваат на успесите на другиот и да се почитуваат меѓусебно, тие решија дека е време за нов театар на нечестивоста, решија дека е време да го испукаат последниот плутон на пеколот, овој пат насочувајќи го во срцето на македонското православно битие, кое е возглавено и оличено во Архиепископот Македонски.

3. Во продолжение, ќе може ли дедо Владика да ни образложите која е суштината на спорот меѓу СПЦ и МПЦ, што доведе до ваков развој на настаните и дали има основа за некаков црковно-судски прогон на македонскиот архиепископ?

Најновите обвинувања и настојувања за судење на Неговото блаженство Архиепископот Охридски и Македонски г. г. Стефан се безпредметни, антицрковни и целосно неканонски. Во повеќе наврати е зборувано и детално е образложено дека, по долги анализи и усогласувања од двете страни, осамостојувањето на Македонската православна црква, поточно на тогашните три македонски епархии е потврдено со Одлука на Светиот архиерејски собор на СПЦ од јуни 1959 г. каде дословно се вели дека СПЦ се согласува епархиите во Р. Македонија да се издвојат во Самостојна Црква која ќе се управува со Уставот донесен на македонскиот Црковно-народен собор од 1958 г. и дека со оваа Одлука престануваат да важат прописите на Уставот на СПЦ за епископите и архиереите во Р. Македонија. Од тогаш па сé до денес МПЦ самостојно продолжува да го развива и збогатува христијанскиот православен живот во нашата татковина формирајќи свои образовни и хуманитарни институции, осветувајќи илјадници цркви и манастири, каде секојдневно се богослужи света Божествена литургија на која се гради живата Црква, составена од конкретни личности, кои активно живеат и се движат нанапред во духовноста. Токму овој верен македонски православен народ на истата Света литургија го избра својот архиепископ, својот духовен авторитет и секое негирање на овој канонски поредок е безобразно и лицемерно омаловажување и грубо мешање во внатрешните работи на една автокефална, односно самостојна Црква. Во 34-то Апостолско правило се вели дека Епископите на еден народ треба да изберат свој поглавар со кого ќе се советуваат и кој исто така ќе го почитува нивното мислење. Ние го избравме и го знаеме нашиот поглавар. СПЦ не може да суди во Македонија ни на еден обичен  верник, а камо ли на поглаварот на МПЦ, бидејќи нема ниту фактичка, ниту правна надлежност над оваа Црква. Тоа што нас, преку Архиепископот г. г. Стефан нé обвинуваат за „упорно останување во раскол“ е обвинение кое исто така треба и себеси да си го постават, бидејќи тие упорно го одржуваат расколот меѓу двете Цркви, а кога лицемерно тврдат дека работат на „лечење на расколот“, всушност подразбираат насилно и наметнато решение кое нема никаква реална и пастирска основа, туку е полно со омаловажување пред сé на национална база. На овие луѓе им пречи сé што е македонско, тие се продолжена рака на мрачните политички сили кои народите на Балканот со векови ги држат во постојана тензија и немир. Лицата им се како на светци, но во срцата се волци, зборовите им се како бисери, но делата на рацете нивни им се полни со црнила.

4. Врз основа на кои историски постулати е втемелена автокефалноста на МПЦ?

Во 17-то правило на IV-от Вселенски собор се вели дека организирањето на црковните области треба да биде соодветно на државното и граѓанското организирање. Ако ова правило важи за новоформирани црковни заедници или епархии, колку ли повеќе ќе треба да важи за нас македонските православни христијани. Македонија е самостојна и независна држава повеќе од 20 години, а христијанството во Македонија го имаат проповедано самите апостоли. Впрочем овде, во Македонија е формирана првата црковна заедница во Европа. Во Македонија континуирано постои организиран црковен живот, од апостолско време, преку Архиепископијата Јустинијана Прима и Охридската архиепископија, па сé до современата возобновена автокефална Македонска православна црква. Христијанството од Македонија изродило бројни светители и духовни великани, кои со своите благочестиви дела го задолжиле светот и врз чии духовни темели почива европската цивилизација. Според тоа апсурдно и беспредметно е некому денес ние да му докажуваме колку сме подготвени црковно да се организираме и устроиме. Нашите корени се доволно длабоки. Насадени сме на добра духовна почва, која давала и ќе даде богат духовен плод.

5. Ги спомнавте Каноните. Дали би можеле накусо да ни го објасните нивното општо значење, но и допирните точки кои тие ги имаат во контекст на овој повеќедецедениски меѓуцрковен спор?

Светите канони се применетото искуство на Црквата, запишано од Светите оци, нашите славни претходници и духовни патријарси. Тие се нашето духовно богатство, нашиот патоказ и смерница за правилно устројство и организирање на Црквата. Црквата низ вековите се потпирала, ги толкувала и ги спроведувала Светите канони, запазувајќи го на тој начин мирот и поредокот во себе. Секој обид за отстапки од овие духовни патокази е погубен за правниот и моралниот поредок на Едната Света Соборна и Апостолска Црква. Каноните постојат од апостолско време и се надградување, толкување, објаснување и спроведување на самите Евангелски начела. За жал кон Македонската православна црква и во минатото, а особено сега за време на нашето возобновено автокефално дејствување, се направени многу престапи кои ги санкционираат Светите канони. Во интерес на просторот ќе споменам само неколку еклатантни примери на погазување на Канонските правила. Така, во 8-то правило од III-от Вселенски собор, во 9-то правило од Антиохискиот и 64-то и 67-то правило од Картагинскиот помесен собор се вели дека Епископот не треба да ја простира својата власт над друга епархија. Во 20-то правило од VI-от Вселенски собор на епископот му се забранува да проповеда јавно во друг град, а vo 11-то правило од Сaрдикискиот помесен собор ова особено му е забрането ако со својата проповед го понижува месниот епископ. Во 14-то Апостолско правило му се забранува на епископот да преминува и дејствува во друга епархија; освен со писмена согласност на надлежниот епископ (13-то правило од Анкирскиот помесен собор). Доколку некој епископ вака самоволно, без благослов и спротивно на претходноспоменатите правила дејствува, тогаш сите негови претходни дејствија се неважечки (14-то и 35-то Апостолско правило, 15-то правило од I-от Вселенски собор, 2-ро правило од II-от Вселенски собор, 5-то правило од IV-от Вселенски собор, 13-то, 21-то и 22-то правило од Антиохискиот собор, 1-во, 2-ро и 3-то правило од Сардикискиот собор, 59-то правило од Картагинскиот собор). Постојат и други канони кои му забрануваат на епископот да ја простира својата власт надвор од својата дијацеза, како што е 8-то правило од III-от Вселенски собор каде на многу јасен начин се опишува ситуација од V-ти век, која е многу слична на денешната овде во Македонија. Постојат и бројни Канони, кои покрај правни санкционираат и други престапи кон нас, како што се Канони за своеволно напуштање на епархиите или црквите и манастирите без благослов на надлежниот митрополит или архиепископ. Канони, кои забрануваат правење заговори и смутови против епископот, но и против народот. Канони, кои забрануваат навреди и клеветење на епископи, како и Канони кои не дозволуваат избрзани ракополагања на епископи, не пазејќи на нивното образование и нивната возрасна и духовна зрелост, нешта кои СПЦ докажано не ги почитува и редовно ги превидува, а кои поради ограничениот простор не можеме детално да га наведеме.

6. И покрај се, дали гледате некоја можност за решение на овој спор. Што имате да им порачате на македонските православни верници по повод овие настани?

Она што не е можно за човекот, можно е за Бога. Тогаш кога на повидок нема никакво решение за надминување на проблемот, Бог со Својата спасителна промисла секогаш ќе ни понуди најдобро решение, доколку сме доволно искрени и отворени да ја прифатиме Неговата волја. Ова е проверена состојба и честопати била применета низ искуството на Црквата. Црквата низ својата бурна историја надживеала и победила и поголеми искушенија од овие денес актуелните. Светите оци велат дека ако нема искушенија, тогаш ќе заспиеме читајќи го Светото писмо. Во време кога светот се соочува со агресивен ислам и милитантен богоборен секуларизам, кој не признава ништо друго освен профит, жално е што ние православните Македонци добиваме удари токму од истоверните браќа од север, југ и од исток. Но, Македонците се духовно силни и богати луѓе, кои обединети околу својата духовна мајка - Светата Македонска православна црква и кои држејќи се цврсто за начелата на верата и христијанската љубов ќе ја победат оваа наезда на лицемерите и нурнувајќи се во печката на искушенијата ќе излезат од таму прочистени, зацврстени и блескави како духовни дијаманти. Единството е нашата сила. Почнувајќи од единството на Светиот синод на нашата Света Македонска православна црква, како и на сиот македонски народ, обединет со цврст став и јасна мисла околу овој наметнат проблем. Кај што има слога има и Бога. Господ Бог, Неговата света Мајка, Св. Климент, Св. Наум и сите македонски светители нека бидат наши заштитници и закрилници.

Од длабочината на својата душа го молиме нашиот македонски православен народ цврсто и непоколебливо, впрочем како и секогаш низ нашата славна и бурна свештена историја, да застане на браникот на одбраната на нашата заедничка мајка – Македонската православна црква.

Крстот нè повикува да се поклониме на распнатиот Христос. Крстот е знамето на православието, крстот е знамето на христијаните, крстот е спасението на човештвото, крстот го победува сатаната, крстот  нè искачува во царството небесно.

На празникот на пронаоѓањето на чесниот Крст, Митрополитот Повардарски отслужи Света Литургија во храмот „Вознесение Христово“ во Велес. На Литургијата сослужуваа повеќе клирици на Повардарската епархија, а пред чесниот Крст се поклонија голем број верници. На Литургијата, Митрополитот Агатангел благоволи и го произведе свештеникот Горан Панзов во чин протоереј.

 На овој ден се празнуваат два настани поврзани со Чесниот Крст: прво, пронаоѓањето на Чесниот Крст на Голгота, и второ, враќањето на Чесниот Крст од Персија во Ерусалим. Обиколувајќи ја Светата Земја Св. царица Елена намисли да го побара Чесниот Крст на Христос. Некој старец Евреин, по име Јуда, единствен знаеше за местото каде што се наоѓаше Крстот, па принуден од царицата изјави дека Крстот е закопан под храмот на Венера, којшто на Голгота го подигна царот Адријан. Царицата нареди и го разурнаа оној идолски храм, па копајќи во длабочина најдоа три крста. Додека царицата беше во недоумение како да го распознае Христовиот Крст, покрај местото поминуваше поворка со мртовец. Тогаш патријархот Макариј рече да ги полагаат крстовите редум врз мртовецот. А кога го ставија врз него третиот крст, покојникот оживе. По тоа познаа дека е тоа вистинскиот Христов крст, чесен и животворен. Потоа го положија врз една болна жена и жената оздраве. Тогаш патријархот го крена крстот за да го види сиот народ, а народот со солзи пееше: „Господи помилуј!“ Царицата Елена направи ковчег од сребро и го положи во него Чесниот Крст. Подоцна, кога царот Хозрој го зазеде Ерусалим, многумина ги одведе во ропство, а Крстот Господов го однесе во Персија. Во Персија Крстот лежеше четиринаесет години. Во 628 година грчкиот цар Ираклиј го победи Хозрој и со слава го поврати Крстот во Ерусалим. Влегувајќи во градот царот Ираклиј го носеше Крстот на своите плеќи. Но одеднаш застана и не можеше да зачекори ни чекор. Патријархот Захариј виде ангел којшто му попречуваше на царот во раскошни облеки да оди под Крстот, по оној пат по којшто Господ одеше бос и понижен. Тоа видение патријархот му го објави на царот. Тогаш царот се слече, па босоног и во бедна облека го зеде Крстот, го изнесе на Голгота и го положи во храмот на Воскресението, на радост и за утеха на целиот христијански свет.

Со благослов на Митрополитот Повардарски г. Агатангел, се подготви и се испечати книгата „Старец Силуан“ од Архимандрит Софрониј (Сахаров). Ова ново издание од издавачката дејност при Повардарската епархија „Св. Ѓорѓи Полошки“ го преведе свештеник Љупче Миланов. И ова најново издание на нашата издавачка дејност е прекрасно богоугодно четиво, кое го опишува животот на Старецот Силуан, чиј подвиг во верата стана вистински патеводител за духовниот живот на многу монаси и верници.

Книгата може да се најде во сите храмови на Повардарската епархија или да се порача директно од издаваштвото на Повардарската епархија на тел. 043 221 231.

Во прилог можете да го прочитате и предговорот на оваа книга.

Предговор на книгата „Старец Силуан“

Во времето кога цела Русија е вознемирена и разбунтувана, кога започнуваат револуциите и прогонот на Црквата, младиот Семјон веќе пребива во тивкото пристаниште на спасението, во градината на Пресвета Богородица – на Света Гора Атонска. Неговите сонародници се борат со видливи непријатели, а тој, пак, со своите страсти и со невидливите демонски сили. Овој духовен гигант и украс на Црквата Христова ќе помине цели 46 години на Света Гора подвизувајќи се „до крв, за да прими дух“.

Уште од младоста ја спознал горчината на гревот, но ја вкусил и радоста на покајничкиот плач, која никогаш не го напуштила. Иако млад, сепак станал сад на благодатта, со автентично духовно искуство од присуството на Светиот Дух, па затоа многумина доаѓале кај него да разговараат за теми од духовниот живот. Неговото знаење не е академско знаење стекнато од книги, туку попрво е Богопознание и откровение Божјо. Академските богослови најчесто знаат да зборуваат за Бог, а овој богослов на Светиот Дух лично зборувал со Бог, а кога зборувал за Бог, тогаш тоа биле зборови боговдахновени, зборови од личен опит. Неговите поуки и размислувања се проникнати од љубовта кон Бог и кон ближниот, а од неа произлегува и неговото длабоко сочувство и сострадание за луѓето кои живеат во светот.

Во подвижничкото наследство на Светата Православна Црква старецот Силуан ќе остави голема трага, и ќе остане запаметен особено по неговата богооткриена мисла „држи го умот во адот и не очајувај“. Раководејќи се според ова, многумина зачекорија по патот на спасението и стигнаа до ветеното ни од Бога Царство небесно.

Сиот негов живот и учење е една молитва за целиот свет, желба да се прегрне сиот свет, да се доближи до Бога и да Го познае Бога, бидејќи богопознанието е живот вечен. Во сета негова љубов кон ближниот, тој, иако далеку од луѓето кои живеат во светот, сепак многу страда, бидејќи, колку е поголема љубовта, толку е поголемо и страдањето.

Остава впечаток неговото инсистирање да се љуби секој човек, па дури и непријателите. Љубовта кон непријателите ја става како мерило за вистинитоста на нашата вера и за автентичноста на нашиот подвижнички живот: „Оној, пак, што не го љуби својот непријател, не Го познава Бога“; „Ако се молиш за своите непријатели, мирот ќе се всели во тебе. А кога ќе ги возљубиш непријателите, знај дека уште поголема благодат ќе живее во тебе“.

Поуките за духовниот живот, научени не во студентска клупа, туку во подвижничкото училиште на Светиот Дух, ќе останеа скриени и недостапни за нас, доколку за ова, по многу молби, не се погрижеше неговото духовно чедо, и автор на оваа книга – архимандритот Софрониј Сахаров од Есекс. Благодарение на него, голем дел од неговите поуки и богословие се собрани во оваа книга, која набрзо, откако ја виде светлината на денот, стана вистински патеводител за духовниот живот на многу монаси и верници.

Со одлука на Цариградската патријаршија, на 1 април 1988 година, старец Силуан е причислен кон хоровите на светителите, а неговиот свет спомен се слави на 11/24 септември.  

Неговите молитви и благослов да бидат со сите кои се поучуваат од неговиот живот и поуки, и да нѐ водат кон исполнување на нашата цел во животот – заедницата со Бога. Амин.

+ Агатангел